Verduurzaming gemeenten

Waarom verduurzaming gemeentelijk vastgoed?

Naast de wettelijke verplichtingen vanuit het Klimaatakkoord zijn er verschillende redenen waarom gemeenten hun vastgoed klimaatneutraal zouden moeten maken. Ten eerste is het verminderen van de CO2-uitstoot essentieel om klimaatverandering tegen te gaan. Door hun vastgoed klimaatneutraal te maken, kunnen gemeenten een aanzienlijke bijdrage leveren aan het verminderen van de CO2-uitstoot en het verminderen van de impact van klimaatverandering.

Ten tweede heeft het klimaatneutraal maken van vastgoed ook economische voordelen. Het kan leiden tot kostenbesparingen op de (middel)lange termijn, omdat energiebesparende maatregelen resulteren in lagere energiekosten en onderhoudskosten. Daarnaast kan het klimaatneutraal maken van vastgoed ook bijdragen aan de waarde van vastgoed en de aantrekkelijkheid van gemeenten voor investeerders en bewoners. Tot slot kunnen gemeenten door hun vastgoed klimaatneutraal te maken ook een voorbeeldfunctie vervullen voor burgers en bedrijven. Het kan hen aanmoedigen om zelf ook maatregelen te nemen om hun CO2-uitstoot te verminderen en bij te dragen aan een duurzamere samenleving.

Hoe pakken we dit gezamenlijk aan?

Het proces van totstandkoming van het verduurzamingsplan begint met het in kaart brengen van de doelen van gemeenten, de vastgoedportefeuille en de verduurzamingsmogelijkheden. Dit mondt uiteindelijk uit in een plan waarin ook de structuur van de aanpak van de opgave vastgelegd is. Dit verduurzamingsplan, ook wel routekaart genoemd, heeft daardoor een functie als uitvoeringsagenda.
Het doel van de 1^e fase is te komen tot een bestuurlijk geaccordeerd programma, ofwel de routekaart, voor de verduurzaming van het vastgoed, met:

• De projecten c.q. de te nemen maatregelen
• De bijbehorende business cases (financiën en CO2)
• De planning
• De benodigde projectorganisatie voor de uitvoering van het programma

Om te komen tot de planvorming voor de verduurzaming van het vastgoed doorlopen wij de volgende stappen. Dit is een generieke aanpak die natuurlijk per zgemeente specifiek gemaakt kan worden.

1. Startbespreking en detailleren Plan van Aanpak. Welke informatie is reeds beschikbaar?
2. Ontwikkelen van een gemeenschappelijk beeld op de opgave. Naast energiegebruik en CO2-uitstoot gaat het hierbij ook om ambities op het gebied van circulariteit, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Ook worden de financiële uitgangspunten vastgelegd;
3. Inventariseren van de vastgoedportefeuille. Een duidelijk en actueel beeld van het vastgoed is één van de startpunten. Bij deze inventarisatie behoort eveneens het inventariseren (en bestuderen) van de huurcontracten.
4. Inventariseren van het huisvestings- en vastgoedbeleid
5. Doorrekenen van de opgave. Van de gebouwen worden vervolgens de mogelijke verduurzamingsmaatregelen in kaart gebracht. Van deze maatregelen worden de investeringskosten, de gevolgen voor de exploitatie en de CO2-emissiereductie in beeld gebracht. Hierbij zetten wij de binnen ons bureau beschikbare database in om op een efficiënte wijze de effecten van de maatregelen te kunnen bepalen. Door inzicht te geven in de (levensduur)kosten ontstaat er een goed eerste financieel inzicht op de verduurzamingsopgave.
6. Uitvoeringsstrategie voor de eerste fase tot 2026 en 2030. Op basis van de voorgaande stappen kan vanuit techniek, financiën en impact de volgordelijkheid van de aanpak van de verduurzaming van het vastgoed worden bepaald. Deze aspecten hoeven echter niet leidend te zijn in de prioritering. Vanuit andere aspecten zoals gewenste functionaliteitsaanpassingen en andere ontwikkelingen kunnen natuurlijk andere keuzes gemaakt worden.
7. Bepalen van de werkwijze en monitoring voortgang. De op te stellen routekaart verduurzaming vastgoed bevat een strategie voor de totale verduurzamingsopgave over de periode tot 2030 en 2050 (of eerder) voor het gemeentelijk vastgoed. Tevens biedt de routekaart op zowel totaal- als gebouwniveau heldere kaders op de volgende punten:

• Financieel: de benodigde middelen om de werkzaamheden uit te voeren, mogelijke dekkingsbronnen (eventueel subsidies), financiering en aspecten gericht op de exploitatie
• Techniek: de inhoudelijke werkzaamheden met daarbij technische uitdagingen zoals functionele beperkingen (gebouwaanpassingen, asbest etc.), energetische beperkingen, etc.;
• Beleidsmatig: de consequenties van het huisvestings- en vastgoedbeleid;
• Organisatorisch: de werkwijze waarop de werkzaamheden gerealiseerd en georganiseerd gaan worden. Welke organisatie is daarvoor benodigd en hoe wordt het programma financieel en kwalitatief beheerst? En hoe vindt de rapportage en de interne en externe communicatie over de voortgang plaats? De wijze van samenwerking met gebruikers (participatie) en marktpartijen (inkoop) is hierbij tevens van belang.

8. Managementsamenvatting en presentatie. Voor bestuurlijke besluitvorming over de routekaart zal een heldere managementsamenvatting en een overzichtelijke presentatie gemaakt worden.
9. Opstellen conceptueel ontwerp en selectie & contractering aannemers. Na vaststelling van de routekaart (fase 1) zal de aanpak voor de vervolgfase (fase 2) nader afgestemd worden.