Klimaatverandering is één van, al dan niet het grootste, sociale dilemma(’s) van deze tijd.
Elke dag maken wij keuzes die impact hebben op het klimaat. Merendeel van onze populatie is het erover eens dat wij de hoofdveroorzaker zijn van de klimaatverandering. Om klimaatverandering, zoals de wereldwijde temperatuurstijging, te kunnen beperken en herstellen moeten wij kijken naar onze levensstijl en welke gedragingen wij kunnen aanpassen om dit te bewerkstelligen. Toch blijkt een aanzienlijk deel van de populatie nog niet bereid te zijn om de nodige investeringen te doen om het tij te keren. Een belangrijke factor die daarvoor zorgt is vertrouwen, of beter gezegd; wantrouwen.
Vertrouwen is belangrijk in sociale dilemma’s. Een sociaal dilemma kenmerkt zich door het feit dat een actie van een individu leidt tot een persoonlijk gewin, maar dit collectief gezien onwenselijk is. Een sociaal dilemma waar voor het collectief veel vanaf hangt, heeft een aantal unieke kenmerken ten opzichte van andere sociale dilemma’s. Zo moeten er herhaaldelijke beslissingen worden genomen voordat de uitkomst duidelijk is. Tevens kunnen investeringen verloren gaan, maar vaak zien we ook dat de effectieve belang van het collectieve goed niet helder is. Anders gezegd, het is een risico waarbij vertrouwen een belangrijk voorwaarde is voordat er geïnvesteerd wordt. Mensen zijn terughoudend om hun gedrag te veranderen wanneer het gevoel ontstaat dat andere mensen hun gedrag niet veranderen en wel dezelfde voordelen ervaren als anderen die wel hun gedrag hebben aangepast. Dit wordt ook wel het free-rider effect genoemd en dit effect zorgt voor wantrouwen. In de context van klimaatverandering krijgt men het idee dat voor sommige mensen persoonlijke en financiële zorgen belangrijker zijn dan milieukwesties. Dit kan leiden tot een situatie wat ook wel de tragedie van de meent wordt genoemd.
We nemen als voorbeeld een dorpje met 8 inwoners. In de buurt is een vijver, de enige voedselvoorziening. In de vijver zijn 24 vissen. Elke nacht komt er middels reproductie per elk paar vissen één vis bij. Per dag vangt elke inwoner één vis, waardoor ‘s nachts er 16 vissen overblijven. Door de reproductie is de vijver de volgende dag weer vol met 24 vissen (16 + (16/2) = 24). Als een inwoner meer dan één vis vangt, dan daalt de reproductie en zal de vissenpopulatie afnemen. Uiteindelijk zullen de vissen in de vijver verdwenen zijn, waardoor alle 8 inwoners geen voedselvoorziening meer hebben en verhongeren. Dit is de tragedie van de meent. Anders gezegd; wanneer iemand de mogelijkheid neemt om zichzelf te helpen terwijl de gehele populatie negatieve gevolgen hiervan ondervindt. Elke inwoner die zoveel mogelijk vissen voor zichzelf wil vangen, zal daardoor een achteruitgang van de voedselvoorziening voor het hele dorp creëren. Als elke inwoner zijn eigen belang op korte termijn voortrekt, is dit op lange termijn catastrofaal.
Hoe kunnen wij met zijn allen ervoor zorgen dat een tragedie van de meent niet gebeurt? Het is belangrijk dat wij geprikkeld blijven om te investeren in klimaatbescherming. En ons laten informeren wat het beste is om te doen. Hiermee doel ik niet op angst wekken door de gevaren te blijven benoemen als gevolg van klimaatverandering, maar eerder informatie over de voordelen van een beter sociaal aanzien door te investeren in klimaatbescherming. Eveneens een nadruk leggen op het feit dat niet investeren ook op lange termijn leidt tot financieel verlies. Dit zou het free-rider effect kunnen verminderen. De manier van informeren, oftewel de manier van communicatie om mensen te prikkelen om te investeren in klimaatbescherming, is een kunst. Er zijn veel aspecten om rekening mee te houden om te zorgen dat de informatie goed overkomt. Dat is een uitdaging op zichzelf, maar bewustwording over hoe vertrouwen invloed heeft op de overweging om te investeren in klimaatbescherming is een eerste stap!
